قالیشویی کرج – فرش، یکی از هنرهای باستانی و فرهنگی جهان، نه تنها به عنوان یک پوشش برای کف فضاها نقش می‌بازد بلکه عنصری است که به زیبایی و گرمای فضاها افزوده و تأثیرگذاری بی‌اندازه در ایجاد آرامش و شگفتی در محیط‌های مختلف دارد. اما به منظور حفظ زیبایی و دوام این آثار هنری، پرداخت و موگیری فرش ضروری است. این مقاله از ارم، قالیشویی در تهران، به بررسی تکنیک‌ها و اصول پرداخت فرش، نگهداری آن، و راهکارهایی برای پیشگیری از خرابی و کاهش عمر مفید آن می‌پردازد.
پرداخت فرش چیست؟
پرداخت فرش عملی حساس و هنرمندانه است که نیاز به دقت و صبر دارد. برخی از مراحل پرداخت فرش عبارتند از:
آماده‌سازی و پیشگیری از گره‌گیری: قبل از هر چیز، فرش باید به دقت تمیز شود. برای این منظور از ابزارهای ملایمی مانند جاروبرقی با برس نرم یا مکنده گرد و غبار استفاده کنید تا ذرات خرد و آلودگی‌ها از روی فرش حذف شوند.
در اثر استفاده روزانه، اغلب ذرات کوچک و مواد پرتی در فرش جا می‌مانند که ممکن است در زمان پرداخت، به گره‌هایی برخوردار شوند. لذا، پیشنهاد می‌شود که قبل از شروع به پرداخت، مواقع پرتی را به دقت شناسایی و حذف کنید.
برای پرداخت فرش، از تجهیزاتی مانند قلاب بافت یا سوزن‌های پرداخت استفاده می‌شود. اطمینان حاصل کنید که این تجهیزات درست اندازه و مناسب برای نوع و ابعاد فرش شما هستند تا از ایجاد مشکلات جدید جلوگیری شود.
مصرف محلول‌های خاصی که برای لیسانس فرش و گره‌گیری مناسب باشند، می‌تواند از خرابی و آسیب به بافت فرش جلوگیری کند. این محلول‌ها معمولاً شامل موادی مانند روغن‌ها و مواد نرم‌کننده هستند که از گره‌گیری جلوگیری و بافت را نرم تر و قابل پرداخت میکنند.
به طور دورهای، فرش را چک کرده و مواردی که ممکن است باعث گره‌گیری شوند را شناسایی کنید. در صورت لزوم، اقدام به پاکسازی کنید.
انتخاب نخ و رنگ:نخ‌های فرش معمولاً از موادی مانند پنبه، پشم، ابریشم، یا ترکیبی از این مواد تهیه می‌شوند. انتخاب نوع نخ بستگی به نیازهای فرش و سلیقه مالک آن دارد. برای فرش‌های با دستبافت که به دلیل بافت دستی و زمان‌بر بودن، اغلب برای مصارف لوکس تر استفاده می‌شوند، از نخ‌های ابریشم استفاده معمولاً مناسب است. در حالی که برای فرش‌هایی که ممکن است متعرض کثیفی و استفاده روزانه قرار گیرند، نخ‌های پنبه یا پشم می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند.
کیفیت نخ بسیار اهمیت دارد. نخ‌های با کیفیت باعث افزایش دوام و طول عمر فرش می‌شوند. نخ‌های مقاوم در برابر سایش، با دوام و با بافت صحیح، از عوامل مهم در انتخاب نخ هستند.
رنگ فرش نه تنها تأثیر زیبایی و دکوراسیون فضاها را تعیین میکند بلکه با سلیقه و ترجیحات شخصی مالک فرش نیز همخوانی باید داشته باشد. برای این منظور، انتخاب رنگ بر اساس سلیقه و سبک دکوراسیون محیط می‌تواند به نتیجه‌گیری بهتر کمک کند. در صورت استفاده از چندین فرش در یک فضا، ترکیب و تناسب رنگ‌ها باید به دقت درنظر گرفته شود. این ترکیب باید هماهنگ و جلب کننده به نظر برسد.
نحوه تأثیر گذاری رنگ فرش در نورپردازی فضا و اندازه اتاق نیز مهم است. رنگ‌های روشن در فضاهای کوچک باعث جلب نظر و افزایش اندازه به نظر می‌آیند. در حالی که فرش‌های با رنگ‌های تاریک در فضاهای بزرگ می‌توانند حس گرمایی ایجاد کنند.
تعیین طرح و شروع پرداخت: تعیین طرح و شروع پرداخت در هنگام ساخت فرش یکی از مراحل حیاتی و هنرمندانه در این صنعت است. این مرحله به تأثیر بسزایی بر زیبایی و ارزش هنری فرش دارد. در زیر، مراحل تعیین طرح و شروع پرداخت فرش توضیح داده شده‌اند:
انتخاب طرح: هنگام تعیین طرح فرش، ابتدا باید یک طرح مناسب انتخاب شود. این می‌تواند یک طرح سنتی، طرح مدرن، یا طرحی مشترک از هر دو باشد. انتخاب طرح بستگی به سلیقه مالک فرش، نوع محیط که در آن قرار خواهد گرفت، و همچنین اهداف طراحی فرش دارد.
ساخت چارت رنگ: پس از انتخاب طرح، یک چارت رنگ برای فرش ایجاد می‌شود. در این چارت، تمام رنگ‌های مورد استفاده در فرش با دقت مشخص می‌شوند. این اطلاعات از دقت بسیار زیادی برخوردارند و بر اساس آن اجرای پرداخت آغاز می‌شود.
نحوه انجام پرداخت فرش
آماده‌سازی پارچه: ابتدا پارچه‌های اصلی که برای فرش استفاده خواهند شد، به دقت آماده می‌شوند. پارچه‌ها باید تمیز و بدون عیب باشند تا از تأثیر مثبت بر ظاهر نهایی فرش اطمینان حاصل شود
نقشه‌کشی و ترسیم طرح: طرح انتخاب شده به دقت بر روی پارچه ترسیم می‌شود. این مرحله به نام “نقشه‌کشی” یا “طراحی” معروف است و نقاط دقیق طرح بر روی پارچه ثبت می‌شوند. این نقاط معمولاً با یک نمادگذاری خاص و قابل فهم برای بافنده نمایش داده می‌شوند.
تعیین خطوط و مرزها: در این مرحله، خطوط و مرزهای طرح با دقت مشخص می‌شوند. این اطلاعات نشان‌دهنده محل شروع و پایان هر بخش از طرح است و بافنده را در اجرای پرداخت هدایت میکند.
شروع پرداخت: پس از تمامی آمادگی‌ها و ترتیبات، بافنده با آغاز پرداخت از یک نقطه مشخص شروع به بافت فرش میکند. این نقطه معمولاً در یک گوشه یا مرکز فرش قرار می‌گیرد. به طور مرتب و با دقت از نقشه‌کشی استفاده می‌شود تا بافنده از رشته‌های رنگی درست استفاده کرده و طرح را به دقت بافته و حفظ کند.
نگهداری پیشگیری از خرابی: پس از پرداخت، نگهداری مناسب از فرش ضروری است تا زیبایی و دوام آن حفظ شود. برخی از نکات نگهداری عبارتند از:
آب‌ریزی و گرده‌گیری: جلوگیری از آب‌ریزی‌ها و گرده‌گیری ذرات از روی فرش با استفاده از پایه‌های ضدلغزش و همچنین خود فرش شستشو با روش‌های ملایم.
استفاده از زیرفرش: استفاده از زیرفرش مناسب به طور موثر از زیبایی فرش حفاظت کرده و از سایش زیاد آن جلوگیری میکند.
جلوگیری از آفتاب‌زدگی: جلوگیری از قرار گرفتن فرش در معرض آفتاب به مدت طولانی از تغییر رنگ و خشک شدن بافت جلوگیری میکند.
تمیزی منظم:تمیزی منظم از جوانب حیاتی در نگهداری و حفظ فرش است که به مرور زمان باعث دوام و زیبایی این آثار هنری می‌شود. در ابتدا، برنامه تنظیم شده برای تمیزی بازه‌های زمانی مشخص معین می‌شود. این برنامه می‌تواند به صورت هفتگی یا ماهیانه باشد و باید با ترافیک استفاده از فرش، نوع نخ و پارچه، و شرایط محیطی مطابقت داشته باشد.
در مرحله بعد، از ابزارهای مناسب برای تمیزی استفاده می‌شود. استفاده از جاروبرقی با برس نرم یا مکنده گرد و غبار به منظور حذف ذرات معلق و گرده‌های سطح فرش بسیار مفید است. همچنین، استفاده از مواد شوینده ملایم و متناسب با نوع پارچه فرش جلوگیری از آسیب به بافت را تضمین میکند.
موگیری از فرش چیست؟
موگیری یا پیشگیری از گرفتگی در فرش نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باعث افزایش دوام و زیبایی این محصولات هنری می‌شود. برای جلوگیری از گرفتگی فرش، مراقبت‌های خاصی را میتوان در نظر گرفت:
استفاده از زیرفرش
استفاده از زیرفرش یکی از راهکارهای مؤثر برای جلوگیری از گرفتگی فرش است. این لایه حفاظتی نه تنها از سایش فرش در مقابل تردد پاها محافظت میکند بلکه از نفوذ ذرات معلق و خاک به داخل بافت فرش نیز جلوگیری می‌نماید.
تنظیم پارچه
با تنظیم منظم و به موقع پارچه فرش، میتوان از ایجاد گره‌ها و گرفتگی‌های غیرمطلوب در بافت آن جلوگیری کرد. این فرآیند معمولاً به صورت دورهای انجام می‌شود و با کمک ابزارهای مناسب، پارچه فرش به نحوی تنظیم می‌شود که سطح آن صاف و خوب نگه داشته شود.
استفاده از جاروبرقی
در صورت نیاز، از جاروبرقی استفاده می‌شود تا بافت فرش با دقت از خاک و ذرات معلق پاکسازی شود. این لوله‌ها قابلیت ایجاد جریان هوا را دارند و به دلیل نرمی و سبکی، باعث جلوگیری از گرفتگی فرش می‌شوند.
توجه به نوع نخ
انتخاب نخ با کیفیت و مقاوم در برابر سایش نیز به جلوگیری از گرفتگی فرش کمک میکند. نخ‌های مرغوب بافت فرش را محکم‌تر میکنند و از سریع فرسایش و گرفتگی آن جلوگیری می‌نمایند.
با رعایت این مراقبت‌ها و روش‌ها، میتوان به شدت از گرفتگی فرش جلوگیری کرد و زمانی طولانی‌تر از زیبایی و دوام این اثر هنری بهره‌مند شد.
همچنان بخوانید: اعلاشویی فرش چیست؟ | هزینه اعلاشویی
سخن نهایی
مراقبت منظم و دقیق از فرش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا این هنر نسل‌ها تداوم یابد و از دوام و زیبایی خود برخوردار باقی بماند. استفاده از زیرفرش، تنظیم منظم پارچه، استفاده از لولههای لباسشویی، انتخاب نخ با کیفیت و مقاوم در برابر سایش، همگی اقداماتی هستند که به جلوگیری از گرفتگی و افت کیفیت فرش کمک میکنند. همچنین، شستشوی منظم و به کارگیری ابزارهای شوینده مناسب نقش مهمی در حفظ رنگ و بافت فرش ایفا میکند. با اجرای این مراقبت‌ها، میتوان از فرش به عنوان یک آثار هنری زیبا و دوام بهره‌مند شد و لحظات لذت بخشی در فضاهای مختلف را خلق نمود.
سوالات متداول مردم
- آیا استفاده از زیرفرش برای فرش ضروری است؟
بله، استفاده از زیرفرش برای فرش ضروری است. زیرفرش علاوه بر حفاظت از بافت فرش در برابر سایش، از نفوذ ذرات معلق و خاک به داخل فرش جلوگیری میکند. همچنین، این لایه حفاظتی از تردد پاها به عنوان یک عامل اصلی در افزایش دوام و طول عمر فرش عمل میکند. - چگونه میتوان از گرفتگی فرش جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از گرفتگی فرش، میتوان از اقداماتی مانند استفاده از زیرفرش، تنظیم پارچه به صورت منظم، استفاده از لولههای لباسشویی برای پاکسازی بافت، و انتخاب نخ با کیفیت و مقاوم در برابر سایش استفاده کرد. این اقدامات به طور کلی به دوام و زیبایی فرش کمک میکنند. - چگونه فرش را به درستی شست و نگهداری کرد؟
شستن فرش به صورت دورهای و با استفاده از ابزارها و مواد شوینده مناسب بسیار حائز اهمیت است. ابتدا، از جاروبرقی با برس نرم یا مکنده گرد و غبار برای حذف ذرات معلق استفاده شود. سپس، از مواد شوینده ملایم و مناسب برای نوع پارچه فرش استفاده کرده و به دقت بافت را شسته و پس از آن به صورت کامل آبکشی شود. در آخر، با توجه به نکات اصولی، از فرش خشک شده استفاده کرد.